PRZEWODNICZĄCE PARLAMENTÓW 1920-1980

	przewodnicząca przewodnicząca sesji inauguracyjnej Sejmu Gabrielė Petkevičaitė-Bitė, Litwa 15.V.1920
	przewodnicząca prezydium Rady Najwyższej (parlamentu) A.F. Nuortujewa (Nuortueva), Karelia¹ (Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich) 1924-1928
	przewodnicząca Chief Pleas (parlamentu) Sibyl Hathaway, Sark (Wyspy Normandzkie - dependencje Korony brytyjskiej) 14.VI.1927-14.VII.1974
	przewodnicząca Rady Związkowej (Bundesratu, izby wyższej) Olga Rudel-Zeynek, Austria 01.XII.1927-31.V.1928 i 01.VI-30.XI.1932
	przewodnicząca Rady Najwyższej Nadzieja Hrekawa-Malinina, Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka (ZSRR, od 1991 r. - niepodległe państwo) 25.VII.1938-12.III.1947
	przewodnicząca prezydium Małego Churału (parlamentu) Chertek Ancimaa-Toka, Ludowa Republika Tannu Tuwa⁵ 06.IV.1940-11.X.1944
	przewodnicząca Wielkiego Antyfaszystowskiego Wyzwoleńczego Zgromadzenia Ludowego Milka Minic, Serbia (wtedy część Jugosławii) 12.XI.1944
	przewodnicząca Izby Reprezentantów (izby niższej) Maria Libertad Gomez, Portoryko (państwo stowarzyszone z Stanami Zjednoczonymi Ameryki Północnej) 1945
	W latach 1941-45 i 1945-52 była wiceprzewodniczącą Izby Reprezentantów. W roku 1945 wybrano ją na jej przewodniczącą, ale sprawowała swój urząd przez krótki okres. W latach 1952-53 była wiceprzewodniczącą Zgromadzenia Ustawodawczego.
	przewodnicząca Landstingu (izby wyższej) Ingeborg Hansen (1886-1954), Dania 1950-53
	Przez kilka lat stała na czele parlamentarnej komisji finansów. W latach 1945-50 była sekretarzem Landstingu, zanim wybrano ją na ostatnią przewodniczącą izby wyższej duńskiego parlamentu. Od 1953 r. Dania ma jednoizbowy parlament - Folketing.
	przewodnicząca Zgromadzenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) Rajkumari Amrit Kaur (Indie), 1950
	przewodnicząca Senatu (izba wyższa) Fatima Ibrahim Didi, Pierwsza Republika Malediwów⁶ 01.I.1953-05.III.1954
	przewodnicząca Rady Związkowej (Bundesratu, izby wyższej) dr Johanna Bayer, Austria 01.VII.1953-31.XII.1953
	p.o. przewodniczącej prezydium Wielkiego Churału Jandżima Nemendijn Suchbaataryn, Mongolia 23.IX.1953-07.VII.1954
	przewodnicząca Zgromadzenia Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych Widżaja Lakszmi Pandit, Indie 15.IX.1953-21.IX.1954
	p.o. przewodniczącej Rady Narodowej Irena Ďurišová, Słowacja (do 1993 r. część Czechosłowacji) VI.1958
	Jadgar Sadykowna Nasreddinowa	przewodnicząca prezydium Rady Najwyższej (parlamentu), Uzbecka Socjalistyczna Republika Radziecka (część ZSRR do 1991 r.) 24.III.1959-25.IX.1970
		przewodnicząca Izby Federalnej w Radzie Najwyższej, Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich 1970-74
	p.o. przewodniczącej prezydium Rady Najwyższej (parlamentu) Kapitolina Nikołajewna Kriukowa, Kazachstan (1936-1991 republiką związkowa w składzie ZSRR, niepodległa od 1991 r.) 25.VIII.1960-03.I.1961
	Ragnhilður Helgadóttir (1930-) Islandia	przewodnicząca izby niższej Althingu (parlamentu) 1961-1962
		przewodnicząca Rady Nordyckiej² 01.I-31.XII.1975
	1959 druga wiceprzewodnicząca zjednoczonego Althingu, 1959-60 i 1962-63 druga wiceprzewodnicząca izby niższej, 1983-85 minister edukacji, 1985-87 minister zdrowia, spraw społecznych i komunikacji.
	Vida Tomsič, Jugosławia i Słowenia (do 1991 r. republika związkowa Jugosławii)	tymczasowa przewodnicząca Narodowej Skupsztiny (parlamentu) w Słowenii 1962-1963
		przewodnicząca Rady Obywatelskiej (Vecé Gradjana, izba niższa parlamentu federalnego) w Jugosławii 1967-1969
		przewodnicząca Narodowej Skupsztiny (parlamentu) w Słowenii 1974-1978
	przewodnicząca Zgromadzenia Narodowego (Országgyülés) Vass Metzker Erzsébet, Węgry 21.III.1963-14.IV.1967
	przewodnicząca Izby ds. bezpieczeństwa socjalnego i zdrowia Perka Vitorovic, Serbia (wtedy część Jugosławii) 1963-1965
	przewodnicząca Izby ds. zdrowotnych i społecznych w Narodowej Skupsztinie (parlamencie) Ruza Segedin, Słowenia (do 1991 r. republika związkowa Jugosławii) 1963-1967
	przewodnicząca Izby ds. zdrowotnych i społecznych w Skupsztinie (parlamencie) Olga Vrabič (1916-2001), Jugosławia 1963-1967
	Była członkinią rządu Słowenii (ministrem bez teki) w latach 1955-58.
	przewodnicząca Senatu (izby wyższej) Alba Roballo, Urugwaj 1963, 1965 i 1967
	Gdy w 1968 r. objęła tekę ministra edukacji i opieki społecznej, została pierwszą kobietą-ministrem w historii swego kraju.
	przewodnicząca Parlamentu Beneluksu⁴Johanna Maria Stoffels-Van Haaften (Holandia) 1964-1965
	przewodnicząca Rady Związkowej (Bundesratu, izby wyższej) Helene Tschitschenko, Austria 01.I.1965-30.VI.1965, 01.VII.1969-31.XII.1969 i 01. I.1974-30.VI.1974
	Urodziła się 10.I.1908 r. w Timenitz (Karyntia). Ukończyła uniwersytet ludowy. Pracowała jako gospodyni domowa i robotnica fabryczna. W 1953 r. zasiadała w radzie miejskiej Klagenfurtu. W 1960 r. była członkinią zarządu spółdzielni konsumenckiej Klagenfurtu. Pełniła także funkcję przewodniczącej Socjalistycznych Kobiet Karyntii. W Bundesracie zasiadała z ramienia Socjaldemokratycznej Partii Austrii (SPÖ) od 30.IV.1964 do 30.VI.1974 r. Zmarła 01.VIII.1992 r. w Klagenfurcie.
	przewodnicząca Senatu (izby wyższej) Maria Lavalle Urbina, Meksyk XII.1965
	przewodnicząca Zgromadzenia Ustawodawczego Margaret Eikura Kitimira Story (1922-), Wyspy Cooka (terytorium autonomiczne stowarzyszone z Nową Zelandią) 1965-1979 i 1983
	Znana także jako Marguerite Storey. Jej brat, sir Henry Storey, był kiedyś premierem wysp. Jest matką 8 dzieci.
	p.o. przewodniczącej prezydium Rady Najwyższej (parlamentu) Walentyna Aleksiejewna Kłoczkowa, Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka (ZSRR, od 1991 r. - niepodległe państwo) 02.XII.1967-22.I.1968 i 13.VI-16.VII.1971
	przewodnicząca Saboru (parlamentu) Milka Planinc, Chorwacja (do 1991 r. republika związkowa Jugosławii) 1967-1971
	przewodnicząca Izby organizacji politycznej w Narodowej Skupsztinie (parlamencie) Vera Kolaric, Słowenia (do 1991 r. republika związkowa Jugosławii) 1967-1969
	przewodnicząca Izby Ludowej (Snemona Lidu) i pierwsza wiceprzewodnicząca Zgromadzenia Federalnego Sona Pennigerová (1928-), Czechosłowacja 1969-1984
	Od 1960 r. była posłanką i członkinią różnych komisji parlamentarnych. W 1969 r. weszła w skład Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Czechosłowacji.
	p.o. przewodniczącej Izby Stanów (Rajya Sabha, izba wyższa) Violet Alva (1908-69), Indie 03.V-20.VII.1969
	W latach 1962-69 była wiceprzewodniczącą tej izby, a na jej czele stanęła gdy jej przewodniczący, wiceprezydent Indii V.V. Giri, pełnił obowiązki głowy państwa. W latach 1947-52 należała do Rady Ustawodawczej miasta Bombaj. W okresach 1953-54 i 1962-69 była członkinią i wiceprzewodniczącą komisji (panelu) przewodniczących Izby Stanów. Od 1957 do 1962 r. piastowała stanowisko ministra stanu ds. wewnętrznych. W 1969 r. odeszła z parlamentu, ponieważ premier Indira Gandhi stanowisko wiceprezydenta i przewodniczącego izby wyższej zaproponowała innej osobie. Zmarła tydzień później.
	przewodnicząca Zgromadzenia Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych Angie Elizabeth Brooks-Randolph (Liberia) 16.IX.1969-15.IX.1970
	przewodnicząca Izby ds. społecznych i zdrowia w Skupsztinie Jamila Hadzimustafic, Bośnia-Hercegowina (do 1991 r. republika związkowa Jugosławii) ok. 1970
	przewodnicząca Rady Najwyższej Walentyna Kiblik (Kiblika), Łotwa (do 1991 r. jedna z republik Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich) 1971-1989
	przewodnicząca Bundestagu (izba niższa) Annemarie Renger, Republika Federalna Niemiec 13.XII.1972-14.XII.1976
	przewodnicząca Senatu (izba wyższa) Muriel McQueen Fergusson, Kanada 14.XII.1972-12.IX.1974
	przewodnicząca Senatu (izba wyższa) Maria Estella Martínez Cartas de Perón , Argentyna 26.IX.1973-01.VII.1974
	przewodnicząca Lagtingu (izba wyższa) Torild Skard, Norwegia 1973-77
	W Norwegii władza ustawodawcza należy do 165-osobowego Stortingu. 1/4 posłów tworzy Lagting (wydział wyższy), a pozostali Odelsting. Urodziła się 29.XI.1936 r. w Oslo. 1973-77 członkini parlamentu z ramienia Partii Lewicy (VP), 1986-91 stała sekretarz w Ministerstwie Pomocy Rozwojowej, 1991-93 specjalna doradczyni ministra, 1994 - regionalny dyrektor UNICEF ds. Centralnej i Zachodniej Afryki
	przewodnicząca Senatu (izba wyższa) Doris Louise Johnson, Bahamy 1973-83
	przewodnicząca Zgromadzenia Narodowego Lola Willems, Gujana 1973-83
	przewodnicząca Senatu (izba wyższa) Louise Marguerite Renaude Lapointe, Kanada 12.IX.1974-05.X.1979
	Carmen Pereira	1975-80 przewodnicząca Ludowego Zgromadzenia Narodowego, Republika Zielonego Przylądka
		1984-89 przewodnicząca Ludowego Zgromadzenia Narodowego, Gwinea Bissau
	przewodnicząca Izby Deputowanych (izba niższa) Hilda Josefina A. Anderson Nevárez de Rojas (1949-), Meksyk 1976
	Była sekretarzem Izby w 1965 r., a w 1980 r. sekretarzem turystyki. Później pełniła funkcję sekretarza ds. kobiet w Deparatamencie Rolnictwa oraz była zaangażowana w działalność międzynarodową. W VIII.2000 r. przewodziła sesji inauguracyjnej Izby Deputowanych.
	Song Qingling, Chiny	tymczasowa przewodnicząca Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych (lub jedna z p.o. przewodniczących Stałego Komitetu OZPL) 06.VII.1976-05.III.1978
		przewodnicząca 3-ej sesji Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych 1980
	Cai Chang, Chiny	jedna z p.o. przewodniczących Stałego Komitetu Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych 06.VII.1976-05.III.1978
		przewodnicząca 4-ej sesji Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych 1980-81
	jedna z p.o. przewodniczących Stałego Komitetu Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych Li Suwen, Chiny 06.VII.1976-05.III.1978
	Deng Yingchao, Chiny	jedna z p.o. przewodniczących Stałego Komitetu Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych 02.XII.1976-05.III.1978
		przewodnicząca 3-ej sesji Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych 1980
		przewodnicząca Ogólnochińskiej Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej (OLPKK) VI.1983-IV.1988³
	p.o. przewodniczącej prezydium Rady Najwyższej (parlamentu) Zinaida Michajłowna Byczkowskaja, Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka (ZSRR, od 1991 r. - niepodległe państwo) 27.XII.1976-28.II.1977
	przewodnicząca Rady Narodowej (izba niższa) Elisabeth Blunschy-Steiner (1922-), Szwajcaria 02.V-28.XI.1977
	Prawniczka od 1944 r. Była jedną z pierwszych posłanek po tym, gdy Szwajcarki otrzymały prawa wyborcze na kanwie federalnej w 1971 r. W parlamencie zasiadała w latach 1971-87 z ramienia Chrześcijańsko-Demokratycznej Partii Ludowej Szwajcarii (CVP).
	przewodnicząca Lagtingu (izba wyższa) Margit Tøsdal (1918-), Norwegia 1977-1981
	W Norwegii władza ustawodawcza należy do 165-osobowego Stortingu. 1/4 posłów tworzy Lagting (wydział wyższy), a pozostali Odelsting. W latach 1973-77 Tøsdal była wiceprzewodniczącą tej izby.
	p.o. przewodniczącej prezydium Rady Najwyższej (parlamentu) Meta Jangolenko-Vannas, Estońska Socjalistyczna Republika Radziecka (ZSRR, od 1991 r. - niepodległe państwo) 25.V-26.VII.1978
	Lydia Gueiler Tejada, Boliwia	przewodnicząca Izby Deputowanych (izba niższa), 1978-79
		przewodnicząca Kongresu, 1979 (do 17.XI.)
	przewodnicząca Izby Wodzów (House of Ariki) Margaret Makea Karika Arkiri (1919-ok. 94), Wyspy Cooka (terytorium autonomiczne stowarzyszone z Nową Zelandią) 1978-80 i 1990-1992
	Jej pełne nazwisko to Makea Karika Takau Margaret Ariki. Od ok. 1935 r. nosiła królewski tytuł Makea Karika Takau. Była najwyższym rangą wodzem w House of Ariki.
	spiker Izby Zgromadzenia Ada-May Edwards, Federacja Saint Christopher–Nevis–Anguilla (w owym czasie państwo stowarzyszone z Wielką Brytanią) 1978-1980
	przewodnicząca Izby Deputowanych (izba niższa) Nilde Iotti, Włochy 20.VI.1979-22.IV.1992
	przewodnicząca Izby Ustawodawczej Alexandrina Gainuse, Rumunia 1979-81
	przewodnicząca Rady Republik (izba wyższa) Stana Tomasevic Arnesen (1922-), Jugosławia 1979-84
	W 1941 r. wstąpiła do Partii Komunistycznej i została jedną z komendantów partyzantki walczącej z Niemcami podczas II-ej wojny światowej. W latach 1958-63 była radcą federalnym w Federalnym Sekretariacie ds. Pracy, w latach 1963-67 była ambasadorem w Norwegii i Islandii. Od 1969 do 1974 r. przewodniczyła komisji ds. zagranicznych w Zgromadzeniu Federalnym oraz była radcą federalnym w Federalnym Sekretariacie Spraw Zagranicznych. W latach 1974-78 była ambasadorem w Danii.
	przewodnicząca Parlamentu Europejskiego Simone Veil (Francja) 13.VII.1979-19.I.1982
	przewodnicząca Izby Gmin (izba niższa) Jeanne Sauvé, Kanada 14.IV.1980-15.I.1984
	przewodnicząca Zgromadzenia Narodowego Alda Neves da Graça do Espirito Santo, Wyspy Świętego Tomasza i Książęca 12.V.1980-02.IV.1991
	przewodnicząca Izby Zgromadzenia Marie Davis-Pierre, Dominika 1980-1989
	Była urzędniczką w Izbie od 1965 r.
	przewodnicząca Izby Wodzów Pa Tepaeru Terito Ariki, Wyspy Cooka (terytorium autonomiczne stowarzyszone z Nową Zelandią) 1980-1990

¹Karelia - W 1811 zachodnią Karelię włączono do Wielkiego Księstwa Finlandii (w unii z Rosją). W latach 1917–40 należała ona do niepodległej Finlandii. Na większości obszaru Karelii po zdobyciu władzy przez bolszewików ustaliła się władza radziecka. W 1920 r. powstał obwód autonomiczny — Karelska Komuna Pracy, przekształcony w 1923 r. w Karelską Autonomiczną Socjalistyczną Republikę Radziecką. W wyniku wojny sowiecko-fińskiej w okresie 1939–40 zachodnia Karelia została w 1940 r. włączona do ZSRR (bezpośrednio do Rosyjskiej Federalnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej). W 1940 r. utworzono Karelofińską Socjalistyczną Republikę Radziecką, w czasie II wojny światowej jej większą część zajęły wojska niemieckie i fińskie. W 1956 r. Karelofińską Socjalistyczną Republikę Radziecką ponownie przekształcono w Karelską Autonomiczną Socjalistyczną Republikę Radziecką, wchodzącą w skład Rosyjskiej Federalnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. W okresie ożywienia narodowo-politycznego w latach 1988–90 Karelia uzyskała status suwerennego państwa, a w III 1992 r. podpisała nowy układ o stowarzyszeniu z Federacją Rosyjską.

²Rada Nordycka, Rada Północna - zgromadzenie międzyparlamentarne państw skandynawskich: Danii, Finlandii, Norwegii, Islandii i Szwecji. Zadaniem Rady Nordyckiej jest organizowanie współpracy państw skandynawskich - w tym celu utworzono unię paszportową i celną. Rada Nordycka ma także charakter doradczy.

³Ogólnochińska Ludowa Polityczna Konferencja Konsultatywna (OLPKK) - instytucja została zwołana po raz pierwszy w 1949 roku, a w jej skład wchodzą przedstawiciele organizacji popierających partię, lecz nie należących do jej struktur. W regionach zamieszkiwanych przez inne narodowości należą do niej najważniejsi duchowni i byli arystokraci popierający partię (tzw. “patriotyczne wyższe sfery”). Jest głównym organem publicznym Frontu Jedności; spotyka się regularnie, by wyrazić poparcie dla decyzji partii lub, rzadziej, aby je omówić.

⁴Parlament Beneluksu (Doradcza Międzyparlamentarna Rada Krajów Beneluksu) - powstał 05.XI.1955 r. na mocy konwencji sygnowanej przez Belgię, Holandię i Luksemburg. Jest ciałem mającym promować współpracę między tymi krajami w zakresie handlu wewnętrznego, gospodarki, kultury, badań naukowych, polityki zagranicznej, unifikacji prawa i swobody przepływu ludzi. Składa się z 49 członków (21 z Belgii, 21 z Holandii i 7 z Luksemburga). Stały sekretariat Parlamentu znajduje się w Pałacu Narodów w Brukseli.

⁵Tuwa - w 1911 r. od Chin odłączyła się tzw. Mongolia Zewnętrzna, której częścią było terytorium prowincji. Wspierane przez Rosję tendencje separatystyczne doprowadziły do ogłoszenia niepodległego państwa Tannu Tuwa w 1912 r. Jednak już wkrótce, w 1914 r., w wyniku uzgodnień z Chinami ustalono, że formalnie niepodległy kraj Tannu będzie protektoratem rosyjskim (pod nazwą Kraj Urianchajski), ale ze znacznymi wpływami chińskimi. Od rewolucji październikowej w 1917 r. do 1921 r. na terytorium kraju ścierały się oddziały "białych" i "czerwonych" i panował totalny chaos. Krótko po utworzeniu Rosji Sowieckiej, 14 sierpnia 1921 r., ogłoszono utworzenie niepodległego państwa Tannu Tuwa (pod rosyjskim protektoratem) ze stolicą w miejscowości Biełocarsk (ros. Белоцарск) przemianowanej na Kyzył (w językach tureckich "czerwony", ros. transliteracja Кызыл) w 1926 r. 9 września 1921 r. Rosja formalnie zrzekła się protektoratu. W 1926 r. niepodległość Tuwy została potwierdzona poprzez podpisanie traktatu dobrosąsiedzkiego z Mongolią. 24 listopada 1926 r. nastąpiła zmiana nazwy państwa na Ludową Republikę Tannu Tuwa. 11 października 1944 r. ZSRR r. dokonał aneksji kraju, ustanawiając na jego terytorium tuwiński obwód autonomiczny (z własnym lokalnym parlamentem - churałem), a od 10 października 1962 r. - tuwińską republikę autonomiczną. Po rozpadzie ZSRR w 1991 r. doszło do wystąpień skierowanych przeciwko ludności pochodzenia rosyjskiego. W 1992 r. Tuwa podpisała nowy układ stowarzyszeniowy z Federacją Rosyjską.

⁶Pierwsza Republika Malediwów - istniała w okresie 01.I.1953-07.III.1954. Głową państwa był prezydent. Rządem kierował premier. Władza ustawodawcza należała do 2-izbowego parlamentu, składającego się z 18-osobowego Senatu i 47-osobowej Izby Reprezentantów. W Senacie zasiadały 4 kobiety, a w Izbie Reprezentantów - 8.