GUBERNATORKI
GENERALNE
PRZEWODNICZĄCE PARLAMENTÓW 1730-1980

Jeanne Sauvé
Urodziła się 26.IV.1922 r. w
Prud'homme w Saskaczewanie jako Jeanne Mathilde Benoît. Kształciła się w
szkole klasztornej (convent) Notre Dame du Rosaire a pote studiowała na
uniwersytecie w Ottawie. Działała w różnych organizacjach młodzieżowych, a
szczególnie w Jeunesse étudiante catholique w Montrealu. Dzięki temu,
od 1942 do 1948 r., zjeździła całą Amerykę Północną. 24.IX.1948 r. wyszła
za mąż za Maurice'a Sauvé (z którym miała jedno dziecko). Jeszcze w tym
samym roku para ta osiadła w Europie, studiując w Londynie, a potem w Paryżu.
Pani Sauvé pracowała jako doradczyni (asystentka?) dyrektora Sekretariatu Młodzieżowego
UNESCO i ukończyła cywilizację francuską na uniwersytecie w Paryżu. Po
powrocie do Kanady w 1952 r. rozpoczęła swą 20-letnią karierę niezależnej
dziennikarki i komentatorki. Pracowała dla CBC, Radio-Canada, CTV, w różnych
sieciach amerykańskich. Pisała także artykuły w najważniejszych gazetach
Kanady o aktualnych wydarzeniach. Działała m.in. w YMCA, Kanadyjskim
Instytucie Spraw Publicznych i Instytucie Badań Politycznych. Po raz pierwszy
weszła do Izby Gmin w 1972 r. z okręgu Ahuntsic (później
Laval-des-Rapides) w Quebeku - jako jedna z 3-ch posłanek z tej prowincji.
Zasiadła w ławach poselskich Partii Liberalnej Kanady. W tym samym roku, jako
pierwsza kobieta z Quebeku, znalazła się w gabinecie jako minister stanu ds.
nauki i technologii (27.XI.1972-07.VIII.1974). Następnymi stanowiskami, które
zajmowała w rządzie, były: minister środowiska (08.VIII.1974-04.XII.1975) i
minister komunikacji (05.XII.1975-03.VI.1979). Była także doradczynią
ministra spraw zagranicznych ds. relacji z krajami francuskojęzycznymi do
29.XI.1978 r. Od 14.IV.1980 r. do 15.I.1984 r. była pierwszą w historii Kanady
kobietą-spikerem Izby Gmin. 23.XII.1983 r., również jako pierwsza kobieta,
została mianowana gubernatorem generalnym Kanady. Swój urząd objęła
14.V.1984 r. Określiła to jako "wspaniały przełom dla kobiet".
Do zakresu uprawnień i obowiązków
Gubernatora Generalnego wchodzą
- Reprezentowanie
korony angielskiej w Kanadzie - w związku z faktem, że na wzór brytyjski
parlament Kanady ma strukturę trójczłonową - Korona, Senat i Izba Gmin,
Gubernator Generalny ma obowiązek i przywilej zastępowania królowej (lub
króla) we wszystkich jej normalnych funkcjach, do których należą:
- zapewnienie
ciągłości władzy
- sygnowanie
ustaw
- wygłaszanie
"mowy tronowej"
- zwoływanie,
otwieranie i zamykanie sesji parlamentu
- rozwiązywanie
starego parlamentu po wyborach
- przyjmowanie
przysięgi od premiera, Sędziego Najwyższego i członków gabinetu
(ministrów)
- Mianowanie
senatorów na podstawie wskazówek premiera (zob. parlament Kanady)
- Reprezentowanie
niepodległości Kanady
- Gubernator
Generalny przyjmuje listy uwierzytelniające od ambasadorów obcych krajów,
wita także głowy obcych państw i inne ważne osobistości przybywające
oficjalnie do Kanady.
- Gubernator
Generalny jest zwierzchnikiem (Commander-in-Chief) kanadyjskich sił
zbrojnych. Współcześnie ta funkcja jest czysto ceremonialna.
- Przyznawanie
wyróżnień, orderów
- The
Order of Canada - najwyższe odznaczenie przyznawane w Kanadzie
- Order
of Military Merit - najwyższe odznaczenie wojskowe w Kanadzie
- Decoration
of Bravery - honorujące osoby za nadzwyczajną odwagę
- Caring
Canadian Award - wyróżnienie za osiągnięcia w działalności społecznej
- Przyznawanie
herbów - Gubernator Generalny stoi na czele Canadian Heraldic Authority
przyznającego herby osobom i instytucjom w Kanadzie
- Zapewnianie
spójności państwowej i przywództwo moralne - poprzez uczestniczenie w ważnych
uroczystościach państwowych i lokalnych, kontakty z siłami politycznymi,
reprezentantami mniejszości kulturalnych i ważnych organizacji społecznych
i kulturalnych.
W
1968 roku królowa angielska nadała Generalnym Gubernatorom Kanady status
wicekrólewski. W związku z tym przysługuje im odgrywanie hymnu powitalnego,
gdy wstępują lub opuszczają miejsce oficjalnych spotkań. Hymn Gubernatora
Generalnego złożony jest z sześciu pierwszych
taktów hymnu Wielkiej Brytanii
"God Save the Queen", a następnie cztery pierwsze i cztery ostatnie takty hymnu Kanady
"O Canada".
Gubernatora obowiązują decyzje Tajnej Rady, w której
skład wchodzą dożywotnio osoby mianowane przez gubernatora na wniosek
premiera Kanady (m.in. wszyscy byli i aktualni ministrowie, prezes Sądu
Najwyższego, premierzy prowincji, spikerzy Izby Gmin i Senatu); Tajna Rada
nie zbiera się w pełnym składzie, a decyzje w jej imieniu
podejmuje rząd Kanady (gł. premier); gubernator podpisuje w imieniu królowej
wszystkie ustawy parlamentu Kanady. Doradzała premierowi i była łącznikiem pomiędzy
rządem Kanady a Koroną. Jako gubernator generalna była zobowiązana powierzyć
funkcję premiera przywódcy partii, która zdobyła w wyborach największą
liczbę mandatów oraz zatwierdzała (wyłącznie formalnie) skład rządu. Chcąc uczynić swój urząd bliższym dla ludzi podróżowała
wiele przez cały kraj. Promowała również narodową jedność. 29.I.1990 r.
odeszła ze stanowiska. Ustanowiła fundację młodzieżową swojego imienia.
Zmarła 26.I.1993 r. w Montrealu.