WŁADCZYNIE 1-500

Aelia Pulcheria

Urodziła się 19.I.399 r. jako córka cesarza Bizancjum Arkadiusza i cesarzowej Aelii Eudoksji. Przeżyła burzliwą młodość. W roku 404 zmarła jej matka, a w 408 r. - ojciec. Na tron wstąpił wtedy jej zaledwie siedmioletni brat Teodozjusz (II). Znakomicie wykształcona Pulcheria (znała m.in. grekę i łacinę) przejęła kontrolę nad wychowaniem, edukacją i rozowjem religijnym młodego cesarza. Wpoiła mu głęboką wiarę i zainteresowanie sprawami Kościoła. Wywierała bardzo silny wpływ na politykę państwa. 04.VII.414 r. cesarz mianował ją Augustą. Odtąd miała z nim współrządzić jako cesarzowa-siostra. Historycy podkreślają, że była znakomitą władczynią. W tym czasie Pulcheria i jej siostry Arkadia i Maryna ślubowały dozgonne dziewictwo. Z jej inicjatywy wyszły dekrety przeciwko montanistom i eunomianom (415 r.) oraz nestorianom (429 r.). W latach 430-431 Pulcheria uczestniczyła w sporze religijnym o naturę Jezusa Chrystusa. Ówczesny biskup Konstantynopola, Nestoriusz, twierdził, że nie można nazywać Marii Bogurodzicą, tylko rodzicielką Chrystusa. Nie mogła być według niego matką Boga. Chrystus nie łączył dla niego w sobie pierwiastków boskiego i ludzkiego. Przeciwko niemu wystąpił Cyryl, biskup Aleksandrii. Cesarz Teodozjusz II zwołał do Efezu sobór na 07.VI.431 r.  Pulcheria opowiedziała się po stronie Cyryla i doprowadziła do klęski Nestoriusza, z którym już wcześniej miała niedobre relacje. W 421 r. wybrała na żonę dla brata piękną i wykształconą Greczynkę Atenais, córkę pogańskiego filozofa Leoncjusza. Ta ostatnia na chrzcie przyjęła imię Eudoksji. Bardzo szybko to ona zechciała zdominować cesarza, który w 423 r. nadał jej tytuł Augusty. Doszło do walki o władzę między dwiema cesarzowymi. Tymczasowo zwyciężyła cesarzowa-siostra, gdyż w 438 r. Eudoksja udała się na pielgrzymkę do Jerozolimy. Po powrocie udało jej się jednak odbudować pozycję. Zyskała bardzo cennego sojusznika. Był nim eunuch Chryzafiusz, który miał stały dostęp do władcy i wgląd w jego sprawy. Namówił Eudoksję, by poprosiła Teodozjusza o przekazanie do jej dyspozycji dworu Pulcherii, ale ten odmówił. Namawiała go do tego, aby pozwolił wyświęcić swą siostrę na diakonisę, skoro i tak prowadzi ascetyczny tryb życia. Tutaj także spotkała się ze sprzeciwem. Sama Pulcheria w 441 r. usunęła się do Hebdomonu w towarzystwie sióstr i dwórek. Pilnie obserwowała jednak życie dworskie. Nadal wydawano monety z jej wizerunkiem. Nie na wiele zdało się to jednak ambitnej Atenais. Wkrótce została oskarżona o cudzołóstwo i na stałe musiała zamieszkać w Palestynie. U szczytu potęgi znalazł się Chryzafiusz. W latach 447-449 doszło do sporów religijnych między Eutychesem, archimandrytą konstantynopolitańskim i ojcem chrzestnym Chryzafiusza, oraz stołecznym biskupem Flawianem. Synod konstantynopolitański, pod przewodnictwem tego ostatniego, potępił nauki archimandryty. Eutyches, pewny poparcia swego chrześniaka, zwrócił się w tej sprawie do cesarza. Teodozjusz ponownie zwołał sobór w Efezie. Po stronie Flawiana opowiedział się papież Leon Wielki. Poprosił Pulcherię o zaprezentowanie jego stanowiska w Efezie. Cesarzowa nie miała wtedy jednak zbyt wielkiego poparcia i drugi sobór efeski przyniósł zwycięstwo Eutychesowi. W połowie 450 r. Pulcheria powróciła na szczyty władzy i usunęła Chryzafiusza. 28.VII.450 r. zmarł cesarz Teodozjusz II i Pulcheria została jedyną przedstawicielką teodozjańskiego rodu na Wschodzie. Następnym cesarzem uczyniła Marcjana, eks-trybuna. Aby utrzymać związek z poprzednią dynastią poślubiła go jeszcze przed koronacją. Nie złamała przy tym złożonej w młodości przysięgi dożywotniego dziewictwa. Cesarski diadem nałożyła mu osobiście. Odtąd razem współrządzili cesarstwem. W 451 r. cesarz zwołał sobór do Chalcedonu, który potępił poglądy Eutychesa. Wielką rolę odegrała wtedy Pulcheria. Korespondowała w tej sprawie z papieżem Leonem Wielkim i nakazała dowódcy wojskowemu i zarządcy Bitynii, by nie wpuścili na obrady ludzi przez nią niepożądanych. Była pierwszą kobietą uczestniczącą u boku męża w posiedzeniu soborowym. Aelia Pulcheria zmarła w VI.453 r. Jej majątek został oddany biednym Tak pisał o niej kronikarz Hermiasz Sozomen: "otrzymała dar rozumu [...] i mądrości natchnionej od Boga [...]. A co więcej, kiedy wiara zagrożona była przez wywrotowe nauki fałszywych dogmatów [...] gorliwie i mądrze stanęła w jej obronie." Jest świętą w Kościele Prawosławnym.