WŁADCZYNIE 4500-316

Kija

Mogła być księżniczką mitannijską Taduhipą. Była drugą żoną lub konkubiną faraona Amenhotepa IV Echnatona. Nie nosiła przysługującego oficjalnej małżonce tytułu "Żona Króla" i nie nosiła królewskiego ureusza. Cieszyła się jednak wielkim szacunkiem. Brała udział w obrzędach ku czci Atona, zastrzeżonych tylko dla faraona i królowej Nefertiti. Miała własną solarną świątynię "Cień Re", składała ofiary z Echnatonem lub bez niego. Urodziła królowi nieznaną z imienia córkę lub być może nawet co najmniej dwóch synów (Tutanchamona i Semenchkare). Zniknęła w 11. roku panowania Echnatona. Zmarła lub popadła w niełaskę. Istnieje hipoteza, że żyła nadal i po śmierci Echnatona mogła wysłać list do władcy Hetytów, Suppiluliumy, prosząc go o przysłanie jednego ze swych synów na męża, albowiem nie chciała brać za małżonka jednego ze swoich krewnych.

Oto treść pierwszego listu:

"Mój mąż nie żyje, a ja nie mam syna. Powiadają zaś, że twoi synowie są dorośli. Jeśli przyślesz mi jednego ze swoich synów, zostanie on moim mężem, gdyż nie wezmę żadnego z moich poddanych i nie uczynię z niego swojego męża.

Dahamunzu"

Suppiluliuma był nieufny i wysłał do Egiptu swojego szambelana Hattusazitisa. Ten spotkał się z Kiją (jeśli to ona była autorką listu). Ta zaś wysłała wiadomość do króla Hetytów:

"Dlaczego mówisz: oni próbują mnie oszukać? Czy gdybym miała syna, pisałabym do obcego kraju, poniżając siebie i swój kraj? Nie uwierzyłeś mi i wprost mi to powiedziałeś! Ten, który był moim mężem, zmarł. Nie mam syna. Nigdy nie wezmę jednego z moich sług i nie uczynię go moim mężem. Nie pisałam do żadnego innego kraju. Pisałam tylko do was. Mówi się, że masz wielu synów. Daj mi jednego z twoich synów. Zostanie moim mężem i królem Egiptu.

Dahamunzu"

W końcu Suppiluliuma wysłał do Egiptu swego syna Zannanzasa. Książę został jednak skrytobójczo zamordowany. Autorkami tej korespondencji: Nefertiti (po śmierci Echnatona), Meritaton (najstarsza córka Nefertiti i Amenhotepa IV Echnatona - po jego śmierci ojca lub po śmierci Semenchkare) lub Anchesenpaaton (po śmierci Tutanchamona).

Istnieje także hipoteza, że Kija rządziła Egiptem jako faraon Anchcheperure Neferneferuaton po śmierci swego faraona Semenchkare w latach 1320 lub 1332 lub 1335–1333. Zmarła na pewno przed lub po wstąpieniu na tron przez Tutanchamona. Innymi, bardziej prawdopodobnymi, kandydatkami do "bycia" Anchcheperure Neferneferuaton są: Meritaton i Neferneferuaton Taszerit. Kandydatury Kiji i Nefertiti są mniej wiarygodne.

Źródła:

1. Wikipedia,

2. The Amarna Succession,

3. Thomas Schneider, Leksykon faraonów, Warszawa-Kraków 2001,

4. Philipp Vandenberg, Nefertiti, Warszawa 2002,

5. Joyce Tyldesley, Nefertiti, Warszawa 2003,

6. Christian Jacq, Echanton i Nefertiti, Warszawa 2007.