KOBIETY-PREMIERZY
MINISTROWIE OBRONY
PRZYWÓDCZYNIE PARTII

szejkini Hasina Wajed

Urodziła się 28.IX.1947 r. w Tungipara w dystrykcie Gopalganj we Wschodnim Bengalu. jako najstarsza z czworga dzieci Begum Fazila-Tunessa i szejka Mudżibura Rahmana, ojca-założyciela Bangladeszu. W roku 1973 ukończyła studia na Uniwersytecie w Dhace (Bangladesz). Jej kariera polityczna rozpoczęła się w Eden Girls' College w w latach 60. XX w. Gdy uczęszczała do Government Intermediate College, w latach 1966-1967 była wiceprzewodniczącą tamtejszej Unii Studentów. Jej rywalem był lewicowy student Motiya Chowdhury, który przystąpił potem do Ligi Awami i został członkiem jej gabinetu.
Na Uniwersytecie Dhaka Hasina należała do Ligi Chhatra (studenckiego odłamu Ligi Awami). Była sekretarzem jednostki Rokeya Hall. Podczas wojny wyzwoleńczej w 1971 r. znalazła się, jako młoda matka, w areszcie domowym wraz z swoją matką, braćmi i siostrą. Ojciec był przetrzymywany w zachodnim Pakistanie. Po wyzwoleniu jej działalność polityczna ograniczała się do minimum, gdyż ojciec swego następcę widział w jej bracie, Kamalu. 15.VIII.1975 r. zamordowano większość jej rodziny, w tym ojca, matkę i trzech braci służących w armii. Ona i jej siostra Rehana uniknęły śmierci, ponieważ były za granicą (w Republice Federalnej Niemiec). Potem Hasina przeprowadziła się do Wielkiej Brytanii, a następnie osiadła na dobrowolnym wygnaniu w New Delhi w Indiach. Mimo gróźb zamachu na jej życie wróciła do kraju 17.V.1981 r. i objęła przywództwo Ligi Ludowej (Awami). 

W V.1981 r. zamordowany został sprawca śmierci jej rodziny, prezydent Ziaur Rahman. Nowym władcą Bangladeszu został generał Hossain Mohammad Ershad. W 1983 r. Hasina utworzyła 15-partyjny sojusz przeciwko niemu. W latach 80. XX w. kilkakrotnie przebywała w więzieniu. W owym czasie współpracowała z przywódczynią Nacjonalistycznej Partii Bangladeszu (BNP), Begum Khaledą Zią. W II i XI.1984 r. oraz w III.1985 r. (na trzy miesiące) znalazła się w areszcie domowym. W 1990 r. Ershad został zmuszony do oddania władzy. 

Liga Awami brała udział w 1986 r. w wyborach parlamentarnych. Hasina była w latach 1986-1987 po raz pierwszy przywódczynią opozycji. Parlament został rozwiązany w XII.1987 r. Krytycy zarzucali jej wtedy, że poszła na rękę dyktaturze. Poplecznicy twierdzili, że wykorzystała to stanowisko do krytykowania władzy. Po zwycięstwie BNP w wyborach parlamentarnych w 1991 r. została przywódczynią opozycji. Wtedy na czele rządu stanęła Begum Khaledą Zia. Po kolejnych wyborach z 1996 r. sama została premierem. Sprawowała tę funkcję w okresie 23.VI.1996-15.VII.2001 . Wraz z tym stanowiskiem była także ministrem: obrony, informacji, planowania, tekstyliów, zdrowia i ds. rodziny (1996-2001), środowiska i zalesienia (1996-1997 i 1998), ds. kobiet (1996-1997 i 1998-1999), lotnictwa cywilnego i turystyki, pracy i siły roboczej (1996-1999), ds. specjalnych (1997-2001), żeglugi i planowania (1999-2001). W swej polityce zagranicznej była zwolenniczką kompromisu i metod pokojowych. To z jej inicjatywy rozstrzygnięto długotrwały konflikt o podział wód Gangesu między Pakistan a Indie. W 1998 r., po testach nuklearnych Indii i Pakistanu, odwiedziła stolice obu państw, namawiając do zejścia z drogi nuklearnej. Skupiła się także na długoterminowej polityce mającej za zadanie poprawę sytuacji kobiet i dzieci w jej kraju. W 1997 r. doprowadziła do uchwalenia tzw. Union Parishad Election. Ustawa ta dotyczy wyborów bezpośrednich i gwarantuje kobietom określoną pulę miejsc w wyborach lokalnych. Oprócz tych zarezerwowanych miejsc mogą one ubiegać się o pozostałe miejsca. W tegorocznych wyborach lokalnych mandaty zdobyło 12 828 kobiet. Nazwano to "krokiem milowym". Znacznie zwiększyła środki budżetowe na edukację dziewcząt i szeroko dostępny program mikrokredytów dla kobiet. W skład swego gabinetu powołała cztery kobiety (nie licząc pani premier). W 1999 r. była nominowana do Pokojowej Nagrody Nobla przez Południowoazjatyckie Forum Demokratyczne. Wielokrotnie była nagradzana za swą działalność na rzecz pokoju i praw człowieka. Rząd Hasiny podpisał również traktat pokojowy z rebeliantami na południowym-wschodzie kraju. Krytykowano ją za nadużywanie imienia jej ojca w jej polityce oraz upolitycznienie administracji i państwowych mediów. Ponadto zarzucono mu zbytnią uległość wobec Indii, zwłaszcza po strzelaninie na granicy, w której zginęło 16 Indyjczyków i 3 Bengalczyków. Niestety, za jej rządów, organizacja Transparency International uznała Bangladesz za najbardziej skorumpowany kraj na świecie.

Od 2001 r. ponownie przewodziła opozycji. W wyborach parlamentarnych z 2001 r. partia Hasiny poniosła druzgocącą porażkę, uzyskując tylko 62 miejsca w parlamencie. Ona sama odrzuciła wyniki wyborów, twierdząc że zostały one sfałszowane przy poparciu prezydenta i tymczasowego rządu. Jednakże społeczność międzynarodowa uznała je za wolne i demokratyczne. Jako liderka opozycji, Hasina musiała stawić czoła kilku próbom zamachu na jej życie lub życie innych członków Ligi Awami. W latach 2004-2005 w wyniku zamachów zginęło dwóch parlamentarzystów Ligi Ludowej. 21.VIII.2004 r. próbowano ją zamordować. W czasie jej wiecu w Dhace, zamachowiec rzucił 13 granatów w 15-tysięczny tłum z dachu pobliskiego budynku. W wyniku wybuchów zginęły 23 osoby, a ponad 200, w tym Hasina, zostało rannych. Pod koniec 2006 r. opozycyjna Liga Awami rozpoczęła akcje protestacyjne przez wyborami parlamentarnymi, zaplanowanymi na 22.I.2007 r. Zarzucała tymczasowemu rządowi Iajuddina Ahmeda stronniczość i sprzyjanie Partii Narodowej Bangladeszu. Od X.2006 r. w kraju cyklicznie dochodziło do zamieszek między zwolennikami Ligi Awami i Narodowej Partii Bangladeszu. 03.I.2007 r. Hasina ogłosiła bojkot wyborów przez swoją partię. W rezultacie prezydent Iajuddin Ahmed wprowadził 11.I.2007 r. stan wyjątkowy i odroczył wybory. Powołał również rząd na czele z Fakhruddinem Ahmedem, który miał ustabilizować sytuację w kraju i przeprowadzić niezbędne reformy w celu zorganizowania uczciwych wyborów.

09.IV.2007 r. oskarżono przywódczynię Ligi Ludowej o korupcję. Hasina została oskarżona o zmuszenie biznesmena Tajula Islama Farooqa do zapłaty łapówki za uzyskanie zgody rządu na budowę elektrowni w 1998 r. Dwa dni później dodano jeszcze do tego zarzuty o morderstwo przeciwników politycznych w X.2006 r. Osoby te zostały śmiertelnie pobite w czasie walk między zwolennikami Ligi Ludowej a jej rywalami. W czasie wystosowania zarzutów, Hasina przebywała w USA. Tymczasowy rząd powziął kroki w celu zabronienia jej powrotu do Dhaki. 18.IV.2007 r. linie lotnicze zostały poproszone o niewpuszczanie jej na teren kraju. Hasina planowała wrócić z zagranicy (USA i Wielkiej Brytanii) 23.IV.2007 r. Chciała odpowiedzieć na postawione zarzuty. Zakaz został zniesiony 25.IV.2007 r. Była premier wróciła do kraju 07.V.2007 r.

16.VII.2007 r. została aresztowana w swym domu i oskarżona o wyłudzenia przez policję. 30.VII.2007 r. Sąd Najwyższy w Dhace zawiesił jej proces o wyłudzenia i rozkazał jej zwolnienie za kaucją. 02.IX.2007 r. Komisja Antykorupcyjna postawiła jej kolejne zarzuty związane z korupcją. Zarzucono jej przyjęcie 30 mln tak łapówki za ustawienie kontraktu pod budowę elektrowni w 1997 r. 12.I.2008 r. specjalny sąd oskarżył ją, jej siostrę szejkinię Rehanę i jej kuzyna szejka Selima, o wymuszenie. 06.II.2008 r. Sąd Najwyższy nakazał zakończyć proces sądowy przeciwko niej, argumentując, że była premier nie może być sądzona zgodnie z prawem stanu wyjątkowego za przestępstwa popełnione przed wprowadzeniem tego stanu. 11.VI.2008 r. Hasina została zwolniona warunkowo z aresztu w celu podjęcia leczenia zagranicą. 12.VI.2008 r. wyjechała do USA, aby podjąć tam leczenie związane z pogorszeniem się słuchu i wzroku oraz podwyższonego ciśnienia krwi. 06.XI.2008 r. wróciła do kraju przygotowania Ligi Awami do wyborów parlamentarnych w XII.2008 r. wybory miały odbyć się 18.XII.2008 r. jednak pod wpływem protestów Partii Narodowej Bangladeszu domagającej się ich przełożenia na I.2009 r. i po wzięciu pod uwagę stanowiska Ligi Awami, która sprzeciwiała się ich odroczenia, rząd premiera Ahmeda zdecydował przesunąć datę wyborów na 29.XII.2008 r. 11.XII.2008 r. Hasina rozpoczęła kampanię wyborczą i wygłosiła manifest polityczny swojej partii. Awami zawarła sojusz wyborczy z Partią Narodową Hossaina Mohammada Ershada. W celu przeprowadzenia wolnych i demokratycznych wyborów, 17.XII.2008 r. rząd zniósł stan wyjątkowy. 15.XII.2008 r. bengalski biznesmen, który oskarżył Hasinę o korupcję, wycofał swoje zarzuty pod jej adresem.

29.XII.2008 r. Liga Ludowa (Awami) odniosła wspaniałe zwycięstwo zdobywając wraz z swymi sojusznikami 262 miejsca (sama uzyskała 230 mandatów) w 300-osobowym Zgromadzeniu Narodowym. Zasiadły w nim 64 kobiety - to rekord w historii Bangladeszu. 03.I.2009 r. Hasina została wybrana liderem Zgromadzenia Narodowego i zwróciła się do prezydenta Iajuddina Ahmeda z prośbą o zaprzysiężebnie jej na stanowisku szefa rządu. 06.I.2009 r. została po raz kolejny zaprzysiężona na premiera. W jej 31-osobowym rządzie znalazło się 5 kobiet - najwięcej w historii Bangladeszu. Sama pani premier objęła tekę ministra obrony, energii, spraw religijnych, mieszkalnictwa i robót publicznych oraz ds. kobiet. Hasina Wajed jest członkinią Rady Kobiet-Światowych Przywódców, organizacji mającej swoją siedzibę w John F. Kennedy School of Government na Uniwersytecie Harvarda. Rada zamierza “zachęcać młode kobiety do starań o przywódcze role w rządach”. Mężem Hasiny Wajed jest fizyk nuklearny, dr M. A. Wazed Miah. Ich syn Sajeeb Wazed Joy i córka Saima Wazed Putul mieszkają w USA.