KOBIETY-PREMIERZY 
PRZYWÓDCZYNIE PARTII 
PRZEWODNICZĄCE PARLAMENTÓW 2001-2010 

Anneli Tuulikki Jäätteenmäki

Anneli Tuulikki Jäätteenmäki urodziła się 11.II.1955 r. w Lapua w Finlandii. Jej ojciec, Oiva Jaakoppi Jäätteenmäki, był farmerem a matka, Anna Irja Latvala, gospodynią domową.
W 1980 r. ukończyła prawo. Jej mężem od 1994 r. jest Jorma Melleri. W 1982 r. była tymczasową doradczynią w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. W latach 1983-1984 była polityczną doradczynią ministra, a w 1986 r. sekretarzem prawnym parlamentarnej frakcji Partii Centrum (SK). Od 1982 r. zasiadała w radzie miejskiej Lapua. Od 21.III.1987 r. zasiadała w parlamencie (na początku z okręgu Vaasa, a od 19.III.2003 r.
z Helsinek) z ramienia SK. W okresach 12.IV.1991-19.IV.1994 oraz 1999–2000 była wiceprzewodniczącą parlamentarnej frakcji swego ugrupowania. Od 01.V.1994 r. do 12.IV.1995 r. pełniła funkcję ministra sprawiedliwości w rządzie Esko Aho. W latach 2000-2002 była wiceprzewodniczącą Partii Centrum. W 2002 r. została tymczasową przewodniczącą partii, ale radziła sobie tak dobrze, że Esko Aho, jej były szef w partii
i w rządzie, nie miał szans na powrót na swe stanowisko.

Podczas swej kariery politycznej zasiadała m.in. w następujących komisjach parlamentarnych: spraw prawnych (09.IV.1987 - 10.IV.1991), prawa konstytucyjnego ( 09.IV.1987-10.IV.1991, 08.XI.1991-22.IV.1994 i 28.IV.1995-23.III.1999), spraw zagranicznych (07.IV.1999-10.IX.1999), Wielkiej Komisji (07.IV.1999-18.III.2003). Od 09.IV.1987 r. do 03.V.1994 r. wchodziła w skład fińskiej delegacji do Rady Nordyckiej. Była także parlamentarnym prezesem (gubernatorem) Banku Finlandii w okresie 1991-1992. Od 30.XI.1993 do 30.IV.1994 r. była członkinią parlamentarnego zarządu (parlamentarnych powierników, kuratorów?) Banku Finlandii.
W okresach 16.IV.1991-30.IV.1994 i 28.IV.1995-01.IV.2003 zasiadała w Parlamentarnej Radzie Nadzorczej Banku Finlandii. Była wiceprzewodniczącą fińskiej delegacji do Rady Europy w okresie 01.I.1996 - 18.III.2003. Od 18.VI.1999 r. do 18.III.2003 r. była członkinią reprezentacji Finlandii w Zgromadzeniu Parlamentarnym Unii Zachodnioeuropejskiej. Pod jej przywództwem Partia Centrum wygrała wybory parlamentarne w III.2003 r. Podczas kampanii wyborczej obiecywała więcej pieniędzy na zdrowie, edukację i opiekę społeczną. Dodatkowe głosy zdobyła jednak dzięki temu, że skrytykowała dotychczasowego premiera Paavo Lipponena za proamerykańskie stanowisko w sprawie Iraku. 25.III.2003 r., po rezygnacji Riitty Uosukainen, została przewodniczącą fińskiego parlamentu - Eduskunty (była nią do 16.IV). Zarazem jako liderce zwycięskiej partii prezydent Tarja Halonen powierzyła jej prowadzenie rozmów na temat utworzenia koalicji rządowej. Negocjacje te zakończyły się sukcesem - w skład jej rządu weszły, oprócz jej rodzimej partii, Fińska Partia Socjaldemokratyczna i Szwedzka Partia Ludowa. 15.IV prezydent Tarja Halonen oficjalnie poinformowała parlament, że pani Jäätteenmäki jest kandydatką na premiera. Jeszcze tego samego dnia została wybrana na to stanowisko 111 głosami przeciw 72. Pani prezydent oświadczyła, że Finowie powinni być z tego dumni, że Finlandia ma kobietę-premiera. 17.IV jej rząd został oficjalnie zaprzysiężony. W jego składzie kobiety stanowiły połowę ministrów - wszystkie partie koalicyjne wybrały do rządu równą liczbę kobiet i mężczyzn. Po tym gdy pani Jäätteenmäki została desygnowana na premiera obowiązki przewodniczącej parlamentu pełniła socjaldemokratka Liisa Jaakonsaari. Trzeba koniecznie wspomnieć, iż po ostatnich wyborach parlamentarnych Finki stanowiły aż 37.5 % deputowanych - zdobyły 75 z 200 miejsc. Finlandia jest pierwszym w historii Europy krajem, w którym urząd premiera i prezydenta pełniły w tym samym czasie dwie kobiety (obie na zdjęciu poniżej). Po zaledwie dwóch miesiącach sprawowania urzędu, 18.VI.2003 r., pani premier podała się do dymisji. Przyczyną jej decyzji był skandal związany z podejrzeniami o używanie poufnych dokumentów podczas kampanii wyborczej. 18.VI, podczas debaty w parlamencie, utrzymywała, że "nie dążyła do zdobycia żadnych tajnych dokumentów". Jednak kilka godzin później Martti Manninen, były już doradca prezydent Tarji Halonen, ujawnił, że Jäätteenmäki zwracała się do niego o te dokumenty. 18.VI.2003 r. p.o. premiera został wicepremier i minister finansów Antti Kalliomäki. 25.VI.2003 r. ustąpiła z funkcji przewodniczącej Partii Centrum. W XII.2003 r. została oskarżona o namawianie lub pomaganie byłemu doradcy prezydenckiemu w ujawnieniu tajemnicy państwowej. 05.III.2004 r. zakończył się jej, trwający trzy dni, proces. Była oskarżana o używanie tajnych materiałów MSZ w celu pozbawienia urzędu swojego poprzednika Paavo Lipponena. Jäätteenmäki użyła informacji z tych dokumentów podczas przedwyborczej debaty z Lipponenem, oskarżając go o zmianę fińskiej polityki neutralności i dawanie USA do zrozumienia, że Finlandia jest częścią koalicji antyirackiej. Twierdziła, że Lipponen przekazał takie sugestie w czasie spotkania z prezydentem George'em W. Bushem w grudniu 2002 roku. Oskarżenia pod adresem Lipponena trafiły na podatny grunt, gdyż większość Finów w owym czasie przeciwstawiała się wojnie w Iraku, i w efekcie Centrum Finlandii wygrało wybory, choć niezbyt dużą (6 tysięcy) różnicą głosów. Jäätteenmäki dostała plik tajnych dokumentów od Martti Manninena. To właśnie za ten "przeciek" stanął on obok niej przed sądem. Jakkolwiek Manninen nie zaprzeczał, że wysłał szefowej ówczesnej opozycji gorący pakiet faksem, to utrzymywał, że zrobił to na jej prośbę, po spotkaniu w restauracji Mamma Rosa w styczniu 2003 roku. Jäätteenmäki broniła się, mówiąc, że w restauracji rozmawiała z Manninenem tylko "o sprawach prawnych" i nie prosiła o żadne materiały. Utrzymywała, że pewnego dnia poufne dokumenty z nadrukiem urzędu prezydenta zaczęły same wychodzić z jej faksu, "gdyż musiała się przez przypadek znaleźć na jakiejś ważnej liście adresowej". Sprawę tę nazwano w Finlandii "Irakgate". Pani Jäätteenmäki groziło do dwóch lat więzienia, natomiast prokurator zażądała jedynie kary grzywny. Anneli Jäätteenmäki oświadczyła również że sama pokryje koszty rozprawy sądowej. Były premier, a obecny przewodniczący parlamentu Paavo Lipponen nie może do tej pory darować jej porażki w wyborach parlamentarnych. W ubiegłym miesiącu na łamach prasy oskarżył jej partię o prowadzenie "kampanii kłamstw". W rewanżu Jäätteenmäki zasugerowała wszczęcie dochodzenia, które miałoby zbadać, czy prowadzona przez rząd Lipponena polityka wobec Unii Europejskiej była wolna od błędów. 19.III.2004 r. sąd w Helsinkach uznał, że materiał dowodowy nie wystarcza do skazania byłej premier i uniewinnił ją.

Manninen został uznany za winnego przekazania poufnych dokumentów i skazany na 3.600 euro grzywny. Na razie nie wiadomo, czy będzie się odwoływał. 20.VII.2004 r. zasiadła w Parlamencie Europejskim jako członkini frakcji Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy. Dostała się tam z największą ilością głosów. 21.VII.2004 r. bez powodzenia ubiegała się o stanowisko kwestora Parlamentu Europejskiego. Zdobyła 243 głosy i zajęła ostatnie miejsce wśród sześciu kandydatów. Pracuje w Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia oraz w Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów. W IV.2006 r. oświadczyła fińskim mediom, że robi sobie przerwę w pracy parlamentarnej z powodu raka piersi. Po wyleczeniu wróciła i zaoferowano jej powrót do polityki krajowej. Odmówiła i 07.VI.2009 r. odnowiła swój mandat w Parlamencie Europejskim. Ponownie przystąpiła do frakcji Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy (jako jej wiceprzewodnicząca), oraz do Komisji Spraw Zagranicznych. W 2010 r. wsparła Mari Kiviniemi w walce o przywództwo Partii Centrum. Była szefowa rządu fińskiego lubi biegać kilka razy w tygodniu - najchętniej z psem.