PRZEWODNICZĄCE PARLAMENTÓW 2001-2010 
KOBIETY-WICEPREZYDENCI

Baleka Mmakota Mbete-Kgositsile

Urodziła się 24.IX.1949 r. w Durbanie. Jest rozwiedzioną matką 5 dzieci: 3. synów i 2. córek. Jej mężem był Keorapetse William Kgositsile (poślubiła go w 1978 r.), poeta i działacz polityczny.

Edukacja:

1968 zdała maturę w Seminarium Inanda w Durbanie,
1973 uzyskała certyfikat nauczycielski w Lovedale Teachers College,
1998 studia podyplomowe w UCT z zakresu struktury rządzenia,
1999 studia podyplomowe w UCT z zakresu podstawowych zasad międzynarodowego prawa publicznego,
2000 studia podyplomowe w UCT z zakresu międzynarodowego prawa humanitarnego i praw człowieka.

Kariera:

1975 nauczycielka w szkole średniej Isibonelo w Kwamashu w Durbanie,
1976-1977 musiała udać się na wygnanie i pracowała w szkole średniej Matter Dolorosa w Mbabane w Suazi,
01.V.1976 wstąpiła do Afrykańskiego Kongresu Narodowego (ANC),
1977-1981 pracowała w Departamencie Informacji i Reklamu (Radio Wolność) ANC oraz w kobiecej sekcji tej partii w Dar es Salaam w Tanzanii,
IV.1978-X.1981 członkini Regionalnego Sekretariatu Kobiecej Sekcji ANC,
1981-1983 praca z zakresu "Public Relations" na rzecz ANC w Nairobi w Kenii,
1983-1986 pracowała w podziemnych strukturach ANC w Gaborone w Botswanie,
1984- szefowa Medu Art Enseble oraz członkini Southern African Arts Trust Fund,
1986-1987 pracowała w Regionalnym Komitecie Kobiecym ANC oraz Regionalnym Komitecie Politycznym ANC w Harare w Zimbabwe,
IV-IX.1987 sekretarz Narodowego Komitetu Przygotowawczego ds. kobiecej sekcji Konferencji Narodowej,
1987-1990 członkini Komitetu Wykonawczego odpowiedzialna za sekretariat administracyjny w Lusace w Zambii,
1990-1991 członkini tymczasowego kierownictwa Core oraz członkini kierownictwa Ligi Kobiet ANC,
1991-1993 sekretarz generalna Ligi Kobiet ANC,
1991-1994 członkini Narodowego Komitetu Wykonawczego ANC (ex-officio),
1991-1994 członkini Panelu Przewodniczących Multipartyjnego Procesu Negocjacyjnego,
I-IV.1994 rzeczniczka Centrum Wyborczego ANC,
1995- członkini Prezydenckiego Zespołu Komisji Prawdy i Pojednania,
1994 członkini Komitetu Konstytucyjnego,
1994-06.V.2009 członkini Zgromadzenia Narodowego,
1994- członkini Narodowego Komitetu Wykonawczego ANC,
1995-23.IV.2004 przewodnicząca frakcji parlamentarnej ANC w Zgromadzeniu Narodowym,
28.V.1996-23.IV.2004 zastępczyni spikera Zgromadzenia Narodowego,
23.IV.2004-25.IX.2008 spiker Zgromadzenia Narodowego,
19.XII.2007- przewodnicząca Afrykańskiego Kongresu Narodowego,
25.IX.2008-09.V.2009 wiceprezydent Republiki Południowej Afryki.

Jest znana ze swej działalności na rzecz kobiet. Walczyła m.in o wprowadzenie odpowiedniej kwoty kobiet na listach wyborczych. 23.IV.2004 r. jej jedyną zastępczynią została Gwendoline Lindiwe Mahlangu-Nkabinde, była przewodnicząca parlamentarnego komitetu ds. środowiska i turystyki. 04.V.2004 r. na czele Narodowej Rady Prowincji (izby wyższej) stanęła Joyce Lesawana Kgoali, a jej rotacyjną zastępczynią została Frances Beatrice Marshoff, premier prowincji Wolne Państwo. Do 2004 r. na czele obu izb parlamentu stały kobiety: Frene Ginwala i Naledi Pandor. W wyborach z kwietnia 2004 r. kobiety powiększyły swą reprezentację parlamentarną z 120 na 131 miejsc, co oznacza, że stanowią obecnie 32.8% członków Zgromadzenia Narodowego (po wyborach z 1999 r. stanowiły tam 30%). 25.IX.2008 r. nową spikerką Zgromadzenia Narodowego została pani Mahlangu-Nkabinde. Jej jedyną kontrkandydatką była Sandra Botha z Sojuszu Demokratycznego. Tego samego dnia jedyną wicespikerką Zgromadzenia została Nosiviwe Madlala-Routledge.