Brygida Szwedzka
Urodziła się w VI.1303 r. w Finsta w Szwecji jako Birgitta Birgersdotter. Pochodziła z jednej z najpotężniejszych rodzin szwedzkich. Jej ojciec, Birger Persson, był głównym sędzią Upplandii, właścicielem ziemskim i członkiem rady królewskiej. Ingeborg Bengtsdotter, matka Brygidy, także pochodziła z rodziny sędziów Upplandii. Pochodziła ona z katolickiej rodziny królewskiej Folkungarów, której członkowie rządzili Szwecją w latach 1250-1363. Rodzice dali Brygidzie staranne katolickie wychowanie. Sami odbywali liczne pielgrzymki, np. do grobu św. Jakuba w Compostelli czy do Grobu świętego. Było to w owych czasach bardzo niebezpieczne, ale niezwykle rozpowszechnione jako forma zadośćuczynienia za grzechy. Pielgrzymowali też do grobu św. Brygidy w Keldara (Irlandia), gdzie prosili o specjalne łaski dla swojej córki. Birger Persson prowadził życie głęboko religijne, uczęszczał często do sakramentów i córka wzrastała w atmosferze pobożności, a nawet mistycyzmu.
Brygida już jako mała dziewczynka chciała wstąpić do klasztoru. Wtedy już zaczęła mieć wizje. Gdy miała 7 lat ukazała jej się Najświętsza Maria Panna z złotą koroną na głowie. Rok później ujrzała ukrzyżowanie Jezusa i Jego śmierć. Brygida miała 11 lat, gdy zmarła jej matka. Ojciec oddał ją na wychowanie swojej szwagierce (i chrzestnej matce dziewczynki) Katarzynie Bengtsdotter. Od tej pory dziewczynka mieszkała w Aspanäs nad jeziorem Sommen w prowincji Östergötland. W wieku 13 lat, na żądanie rodziny, musiała poślubić 18-letniego Ulfa Gudmarssona, księcia Närke. Zamieszkali w Ulvåsa koło Motali. Przez kilka lat żyli w czystości. Przeżyli szczęśliwie razem 28 lat. Ich dziećmi byli: Märta Ulfsdotter Boberg, Karol Ulvsson till Ulvåsa, Birger Ulfsson, święta Katarzyna z Vadsteny, Benedykt Ulfsson, Gudmar Ulfsson, Ingeborg Ulfsdotter i Cecylia Ulfsdotter. Każde z dzieci miało wielkie znaczenie w życiu Brygidy i zajmowało odpowiednie miejsce w kształtowaniu się jej osobowości. Dzieci Brygidy były bardzo różne. Karol, starszy, był człowiekiem obdarzonym fantazją, pobudliwym, mającym dobre intencje, które szybko się rozbudzały i szybko gasły. Łatwo się entuzjazmował, lecz był egoistą. Natomiast Birger był krytyczny, roztropny i aktywny w życiu codziennym. Mniej znamy cechy dwóch pozostałych: Benedykta i Gudmara, którzy umarli w dzieciństwie. Jeśli chodzi o córki, to Märta była stanowcza, egoistyczna, wymagała posłuchu, sama zaś nie lubiła słuchać. Druga - Katarzyna - wybitnie ładna, poprzez swoje dary duchowe stała się typem kontemplacyjnym. Także Ingeborg, chociaż pod każdym względem mniej błyskotliwa, osiągnęła wielką pobożność. Cecylia, jak się wydaje, miała osobowość mniej silną. W 1320 r. Brygida odziedziczyła po matce siedem wsi w Småland. W 1335 r. Brygida została ochmistrzynią na dworze króla Szwecji i Norwegii Magnusa II Smeka i doradczynią królowej Blanki z Namur. Ulf został wybrany na członka rady królewskiej. Brygida była bardzo przejęta troską o dzieci. Dwoje najmłodszych, Karol i Birger, kontynuowało naukę z nauczycielem. Benedykt został oddany na naukę do monasteru cysterskiego w Alvastra, podczas gdy najmłodszy Gudmar został z matką i studiował w szkole św. Mikołaja, prawdopodobnie blisko pałacu królewskiego w Sztokholmie. Jeśli chodzi o córki, to najstarsza została wydana za mąż, Katarzyna i Ingeborg zostały oddane do konwentu bernardyńskiego w Risaberg, zaś najmłodsza Cecylia do dominikanek w Skeninge. W owych czasach wszystkie lub prawie wszystkie konwenty żeńskie były jednocześnie instytucjami wychowawczymi.
W 1339 r. wraz z mężem udała się
na swą pierwszą pielgrzymkę do Nidarosdom w Trondheim w Norwegii. Dwa lata później
pielgrzymowali do Santiago de Compostela w Hiszpanii. W trakcie rozpoczętej w
roku 1341 jednej z takich pielgrzymek Ulf zachorował. Było to w drodze
powrotnej z Hiszpanii we francuskim mieście Arras. Gdy sytuacja stała się
poważna, obiecał Panu dokończyć swe życie w klasztorze, jeśli mu pozwoli
ujrzeć ojczystą ziemię i dzieci. Brygidzie zaś ukazał się francuski
narodowy święty Dionizy i oznajmił, że jej małżonek nie umrze. Istotnie
tak się stało. Po powrocie do Szwecji w 1342 r. oboje małżonkowie
przeprowadzili faktyczną separację i Ulf wstąpił do klasztoru cystersów w
Alvastra w prowincji Östergötland, gdzie zamieszkała również Brygida.
Jednak jeszcze przed separacją rodzina zmieniła się: dwaj najstarsi synowie
pożenili się. Ingeborg zdecydowała się zostać jako nowicjuszka w klasztorze
w Risenberg, a o rękę Katarzyny poprosił jeden z książąt rodziny królewskiej
Edgara z Kyrn, i rzeczywiście ją poślubił. Po takim uregulowaniu swoich
spraw Ulf trzy lata spędził w klasztorze. Zmarł w 1344 r. (inne źródła
jako datę jego śmierci wskazują rok 1346). Brygida rozdzieliła jego własność
między dziedziców oraz biednych, aby móc samej żyć w zaciszu goszczącego ją
dotychczas klasztoru. Tam miała wiele widzeń i w tym okresie, do wyjazdu do
Rzymu, doznała ich najwięcej. Brygida w swoich objawieniach otrzymywała od
Boga, Chrystusa oraz Maryi polecenia, aby przekazywać wiadomości władzom
politycznym i kościelnym. Jednak oprócz tego prowadziła ona też dialogi ze
świętymi oraz osobami zmarłymi. Objawienia jej zostały później zebrane w
księdze zatytułowanej "Revelationes coelestes" (Objawienia
niebieskie, szw. Himmelska uppenbarelser). Wcześniej były one przetłumaczone
na łacinę przez Mateusza, kanonika Linköping, oraz przez jej spowiednika
Piotra, przeora Alvastra. Księga ta cieszyła się dużym szacunkiem w czasach
średniowiecza. Brygida całkowicie oddała się życiu pokutnemu i dobroczynności.
Modliła się, ale też czytała, gdyż jeszcze przed laty na jej prośbę na język
szwedzki zostało przetłumaczone Pismo Święte. Miała też stale przy sobie
„Naukę św. Bernarda do siostry”.
Po śmierci męża Brygida porzuciła funkcję ochmistrzyni na dworze w Sztokholmie. Ganiła króla z powodu braków i skandali na dworze, "wyrzucała mu marnotrawstwo i nakładanie zbyt wielkich ciężarów na lud". Wieśniacy uciekali się do tego, że nie uprawiali swojej ziemi, aby uciec od nadmiernych podatków, którymi były obciążone płody ziemi. Dopuszczali się także fałszowania pieniędzy. Cała administracja królewska doprowadzała Szwecję do ruiny. Napomnienia Brygidy wzbudziły wielki gniew i urazę - przyjaciele podtrzymywali ją na duchu, zwłaszcza biskup z Aabo. W 1349 lub 1350 r. założyła pierwszy klasztor Zakonu Najświętszego Zbawiciela (brygidek) w Vadstenie koło Vätternsee. Chodziło tu o konwent podwójny, jak te założone przez inną Brygidę z Kildar, które już funkcjonowały w Kościele. Został on hojnie wyposażony przez króla Magnusa i królową Blankę z Namur. Już 01.V.1346 r. przeznaczyli w testamencie zamek królewski w Vadstena na klasztor. W następnym roku w swoim norweskim testamencie przeznaczyli dużą sumę pieniędzy na budowę klasztoru w Vadstena. Brygida w 1348 r. próbowała negocjować pokój w wojnie stuletniej między Anglią a Francją.
W tym samym roku opuściła Szwecję i udała się do Rzymu. Powodem była chęć wzięcia udziału w świętowaniu Roku Jubileuszowego 1350 oraz uzyskania audiencji u papieża w celu utworzenia nowego zakonu. Pewnym problemem było to, że papieże od roku 1309 przebywali we francuskim Awignonie oraz fakt, iż kościół zabronił tworzenia nowych reguł zakonnych. Jednak to nie powstrzymywało Brygidy, która w jednym z wcześniejszych swoich objawień widziała spotkanie papieża i cesarza w Rzymie. Papież Klemens VI (1342-1352) był otoczony przepychem arystokratycznym bardziej niż pobożnością. Stworzył wokół siebie dwór złożony z wielu osób, zbudował liczne pałace. Jego wystawne życie zostało brutalnie zagrożone przez epidemię czarnej ospy w 1348 r. "Brygida udała się z misją do Klemensa VI, prosiła go i zaklinała, aby zmienił styl życia". Przez papieża była przyjmowana z wielkim szacunkiem.W 1352 r. napisała do papieża Innocentego VI list, w którym w imieniu Chrystusa wezwała go do powrotu do Rzymu. List z podobnym żądaniem napisała w 1367 r. także do papieża Urbana V.
W owym czasie Brygida martwiła się o dwoje starszych dzieci. Märta straciła męża Sigrida, który zmarł podczas szturmu w swoim zamku Falkenberg, gdzie został ranny w 1346 r. Karol pozostawał bardziej pod wpływami dworu królewskiego, aniżeli pod opieką beztroskiego króla Magnusa. Wybrany na marszałka dworu (jak jego ojciec), był pochłonięty przez przyjemności i różnego rodzaju pasje, podczas gdy krajowi groziła wojna cywilna i cały kraj przeżywał straszną zarazę. Po śmierci żony Katarzyny szybko się ożenił drugi raz z księżniczką norweską Gizelą. Była piękna i bardzo pobożna, ale i jej nie udało się utrzymać serca niestałego męża. Drugi syn Brygidy, Birger, zachowywał się godnie, a nawet przykładnie. Brygida odnalazła swoje ideały także w drugiej córce, Katarzynie, również świętej, która ze swym mężem prowadziła życie niemal mnisze w atmosferze cnót chrześcijańskich.
W
Rzymie początkowo zamieszkała ona w pałacu niedaleko od bazyliki San Lorenzo
in Damaso. W Rzymie nie wahała się mówić, co sądziła o upadku duchowym społeczności
miasta, czego doświadczali zarówno kardynałowie, jak i zwykły lud. Dodatkowo
poświęcała swój czas na pisanie listów do papieża w Awignonie, w których
żądała, by wrócił do stolicy Piotrowej. Na co dzień zaś odwiedzała różne
miejscowe kościoły, gdzie modliła się przy grobach świętych. W kościele
San Lorenzo in Panisperna w Wiminale często prosiła przechodniów o dary dla
ubogich. Oprócz tego pielgrzymowała do różnych miejsc w tym do Asyżu (około
1353 r.), Farfy (w 1350 r. odwiedziła tam klasztor benedyktynów), Neapolu oraz
na południe Włoch (w latach 60. XIV wieku - przez pewien czas mieszkała w
Neapolu).
W roku
1368 zdarzyła się ta rzecz, którą wcześniej uznawano za nieprawdopodobną.
Papież Urban V wrócił do Rzymu i 21.X spotkał się tam z cesarzem Karolem IV
Luksemburskim. Brygida dostała możliwość przekazania swojej reguły zakonnej
papieżowi, który oddał ją do zbadania. W 05.VII.1370 reguła została
zatwierdzona, jednak w wersji, która niezbyt odpowiadała Brygidzie. Urban V
zdecydował też, aby ze względów bezpieczeństwa ponownie opuścić Włochy,
było to jednak coś, czego Brygida nie mogła zaakceptować. Prorokowała mu,
że Bóg uderzy w niego z ogromną siłą i odbierze mu zdrowie. W kilka miesięcy
po zamieszkaniu w Awignonie papież rzeczywiście umarł - stało się to
19.XII.1370 r.
Krytykowała króla Magnusa II za jego homoseksualne stosunki z Bengtem Algotssonem. Nie podobało jej się także to, że uczestniczy w mszach mimo papieskiego zakazu. Gdy 25.XI.1371 r. pojawiła się w Neapolu, z wielkimi honorami przyjęła ją władczyni tego kraju, Joanna I Andegaweńska. Mimo tego wielka mistyczka potępiła niemoralne życie neapolitańczyków i ich monarchini. Legenda mówi, że królowa nawiązała intymne kontakty z synem Brygidy, Karolem Ulvssonem till Ulvåsa, i chciała go poślubić. Brygida wymodliła jednak lepsze wyjście dla zbawienia duszy swego potomka - jego śmierć. Spowodowało to jej wielką żałobę. Śmierć syna dotknęła ją bardzo głęboko, ale w jakiś czas później doznała objawienia, w którym dowiedziała się, iż dzięki jej prośbom i łzom jej syn został zbawiony. 14.III.1372 r. Brygida rozpoczęła pielgrzymkę do Ziemi Świętej. Do 12.V.1372 r. zatrzymała się na Cyprze, gdzie doradzała królowej Eleonorze Aragońskiej. W VIII.1372 r. była już w Betlejem, gdzie doznała wizji narodzin Jezusa. W Ziemi Świętej spędziła cztery miesiące. We IX.1372 r. pożeglowała z powrotem ku Neapolowi, gdzie jej statek zawinął w XII.1372 r. W 1373 r. udała się w drogę powrotną do Rzymu, gdzie napisała swój ostatni list do papieża Grzegorza XI prosząc go o powrót do Rzymu. Brygida zmarła 23.VII.1373 r. w swej siedzibie przy Piazza Farnese w Rzymie.
Po imponującym pogrzebie, który
miał miejsce 27.VII.1373 r., zostawiono jej zwłoki przez wiele dni w domu,
gdzie odbierały cześć ludu. Pogrzeb odbył się, zgodnie z jej wolą, w kościele
San Lorenzo in Panisperna. 02.XII.1373 r. rozpoczął się triumfalny powrót
relikwii do kraju ojczystego. Podróż przebiegała przez Ankonę, Triest,
Austrię, Morawy, Polskę, Prusy aż do Gdańska. Po przewiezieniu relikwii
przez Bałtyk, 04.IV.1374 r., ciało świętej znalazło się w Valdstena. W
roku 1377 przyjaciel Brygidy biskup Alfonso z Jaén wydał pierwsze wydanie jej
"Revelationes coelestes", zaś w roku 1378 zatwierdzona została
nowa reguła jej zakonu, dzięki czemu w roku 1384 mógł zostać oficjalnie
ustanowiony klasztor w Vadstena. 07.X.1391 r. papież Bonifacy IX wyniósł ją
na ołtarze jako świętą. Jej świętość została potem potwierdzona na
Soborze w Konstancji w roku 1415. Papież Jan Paweł II 01.X.1999 r. ogłosił ją
patronką Europy razem z Edytą Stein i świętą Katarzyną ze Sieny. Mówił wówczas:
„Europa była już pod niebieską opieką trzech wielkich świętych:
Benedykta z Nursji, ojca zachodniego monastycyzmu, oraz dwu braci Cyryla i
Metodego, apostołów Słowian. Obok tych wybitnych świadków Chrystusa chciałem
postawić trzy postacie niewieście po to także, aby podkreślić wielką rolę,
jaką kobiety odegrały i odgrywają w kościelnej i świeckiej historii
kontynentu aż po nasze dni”. O św. Brygidzie Jan Paweł II powiedział, że
„poświęcając się Bogu po wypełnieniu do końca powołania żony i matki,
przemierzała Europę z północy na południe, zabiegając bez ustanku o jedność
chrześcijan”. W 1484 r. papież Innocenty VIII ogłosił świętą jej córkę
Katarzynę. Szczątki
Brygidy znajdują się obecnie w relikwiarzu w kościele klasztornym w Vadstena.
Jej święto obchodzone jest 23.VII (dawniej było ono 08.X).