Maria z Alanii
Urodziła się około 1050 r. jako córka króla Gruzji Bagrata IV, z dynastii Bagratydów, i Boreny z Alanii. Wtedy dano jej na imię Marta. W 1056 r., na życzenie cesarzowej Teodory Porfirogenetki, została sprowadzona do Konstantynopola. Jej protektorka zmarła jednak w tym samym roku i Marta musiała wrócić do domu. W 1065 r. wyszła za mąż za Michała, syna cesarza Konstantyna X Dukasa. Wtedy to przyjęła imię Maria. Z mężem miała syna Konstantyna. Jek małżonek panował w latach 1071-1078 jako cesarz Michał VII Parapinakes. W 1078 r. został usunięty z tronu przez Nicefora III Botaniatesa. Maria zgodziła się na poślubienie nowego władcy, aby jej syn został proklamowany następcą tronu. Od tej pory rozpoczęła się jej działalność polityczna. Nicefor złamał swą obietnicę. Cesarzowa zaangażowała się w spisek przeciwko niemu organizowany przez generała Aleksego Komnena. Chodziły plotki, że tych dwoje jest kochankami. W 1081 r. Nicefor został zmuszony do abdykacji i nowym cesarzem został Aleksy I Komnen. Maria odegrała olbrzymią rolę w przejęciu przez niego tronu Bizancjum, adoptując go i współrządząc z nim przez pierwsze lata jego panowania. Konstantyn został uznany za następcę tronu i zaręczony z córką Aleksego, Anną Komneną. Sytuacja zmieniła się diametralnie, gdy w 1087 r. urodził się syn Aleksego i cesarzowej Ireny Dukeny, Jan II Komnen. Unieważniono wtedy zaręczyny Anny i Konstantyna i pozbawiono go statusu następcy tronu. Maria została zmuszona do wstąpienia w mury klasztorne. Nawet potem - już jako mniszka - miała znaczny wpływ na cesarza. Jej syn zmarł w 1096 r. i wtedy definitywnie zakończył się jej wpływ na politykę. Maria była znana ze swej urody i wykształcenia. Intensywnie korespondowała ze znanym teologiem i filozofem Teofilaktem z Bułgarii. Patronowała gruzińskim klasztorom na Bałkanach. Wraz z matką Boreną wybudowała klasztor Kapata na górze Syjon w Jerozolimie. Zmarła po 1103 r.