WŁADCZYNIE 1200

Małgorzata Węgierska

Urodziła się w 1175 r. jako córka króla Węgier Beli III i jego pierwszej żony, Agnieszki (Anny) de Châtillon-sur-Loing. W 1185 r. poślubiła cesarza bizantyńskiego Izaaka II Angelosa. Przeszła wtedy na prawosławie i przyjęła imię Maria. Ich synami byli Manuel Angelos i Jan "Kaloioannes" Angelos. 8 kwietnia 1195 roku młodszy brat cesarski Aleksy pozbawił Izaaka II władzy i kazał wydrzeć mu oczy. Na osiem lat Izaak II trafił do cesarskiego więzienia. Odmianę losu przyniosła mu dopiero IV. wyprawa krzyżowa, którą w VII.1203 r. sprowadził pod Konstantynopol jego syn Aleksy. Po pierwszych szturmach miasta cesarz Aleksy III (młodszy brat Izaaka) zbiegł do Tracji. Urzędnicy cesarscy wyprowadzili wówczas z więzienia oślepionego eks-cesarza Izaaka II i osadzili na tronie. Władzę objął jego syn Aleksy, jako Aleksy IV. Ślepy cesarz otoczony astrologami, ostatnie miesiące życia spędził na słuchaniu ich przepowiedni, które brzmiały coraz gorzej. W I.1204 r. Aleksy IV został zdetronizowany i kilka dni później uduszony w więzieniu. Izaak umarł na kilka dni przed śmiercią syna, 28.I.1204 r. ze zgryzoty i złego traktowania. W V.1204 r. Małgorzata poślubiła margrabiego Montferratu Bonifacego I. Po śmierci Aleksego IV był on najpoważniejszym kandydatem do tronu Bizancjum, ale sprzeciw zgłaszali Wenecjanie, którzy zdążyli już poznać jego niezależny charakter, a obawiali się też jego związków z Genueńczykami. Ostatecznie ustalono tylko sposób wyboru cesarza. 12.IV.1204 r. Bonifacy wkroczył do Konstantynopola entuzjastycznie witany przez ludność, by wzmocnić swoją pozycję zajął wielki pałac i Hagię Sofię. Poślubił też, ocaloną przez siebie, wdowę po Izaaku II, Małgorzatę (Marię) Węgierską. Ostatecznie 9.V.1204 r. zebrała się Rada złożona z 12 elektorów, po 6 spośród krzyżowców i Wenecjan. Rozdźwięki pośród krzyżowców pozwoliły Wenecjanom przeforsować kandydaturę Baldwina hrabiego Flandrii. Bonifacemu na osłodę zaproponowano bliżej nieokreślone ziemie w Azji Mniejszej, Grecję środkową i Kretę. Wobec krachu planów cesarskich Bonifacy zażądał zamiast przypadających mu ziem w Azji, Tesaloniki. Baldwin ostro zaprotestował. Bonifacy odwołał się do opinii ludności, która go poparła, powołał się również na swoje prawa dziedziczne po stryju Rajnierze. Poparli go także Wenecjanie wdzięczni za odsprzedanie im Krety. Baldwin musiał się ugiąć. Jesienią 1204 roku Bonifacy na czele swoich stronników wyruszył na podbój ziem greckich. Zajął Macedonię z Tesaloniką przyjęty bardzo ciepło i Tesalię gdzie dołączyła doń znaczna część miejscowej arystokracji. W walkach z miejscowym dynastą Leonem Sgurosem opanował Attykę i Beocję, które oddał następnie jako oddzielne, choć podległe sobie władztwo Ottonowi de la Roche. Z Attyki wyruszył w następnym roku na Peloponez, gdzie obległ Korynt i Nauplię. W 1205 roku, kiedy Bonifacy zajęty był walkami na Peloponezie pod Nauplią, car bułgarski Kałojan rozbił armię łacińską pod Adrianopolem, biorąc do niewoli cesarza, po czym obległ Tesalonikę. Sytuacja w mieście była mocno skomplikowana. Mieszkańcy Tesaloniki oblegli bowiem żonę swego władcy w cytadeli, a władzę nad miastem przejął Wołoch Sisman. Kałojan nie zdołał zdobyć miasta, zajął natomiast i przyłączył do Bułgarii twierdzę Serres i przylegający do niej obszar wschodniej Macedonii. Bonifacy zacieśnił w tej sytuacji swoje związki z Cesarstwem Łacińskim wydając za następcę Baldwina, cesarza Henryka swą córkę Agnieszkę. Jesienią 1207 roku wracając ze spotkania z cesarzem został zaatakowany przez podjazd bułgarski. Zginął 04.IX.1207 r., a jego odcięta głowa została odesłana carowi Kałojanowi. Nie zdążył koronować się na króla utworzonego przez siebie królestwa Tesaloniki. Kolejnym władcą Tesaloniki został 2-letni Demetriusz, jedyne dziecko Małgorzaty i Bonifacego. Matka sprawowała w jego imieniu władzę regencyjną do 1221 r. Po IX.1207 r. poślubiła Mikołaja de Saint-Omer, pana Teb. Z tego związku pochodziło dwoje dzieci (w tym syn Bela). Po śmierci Bonifacego w 1207 roku armia bułgarska ponownie stanęła pod murami Tesaloniki. Od ostatecznego upadku uratowała królestwo śmierć cara bułgarskiego Kałojana zamordowanego w obozie pod Tesaloniką, w wyniku spisku bojarów w X.1207 r. Tesaloniczanie utrzymywali, że to święty Demetriusz przebił włócznią Kałojana. Śmierć Bonifacego podzieliła królestwo. Przeciwko rządzącej państwem w imieniu małoletniego Demetriusza Marii wystąpił Herbert de Briandette z popierającymi go baronami lombardzkimi – opowiadającymi się za całkowitą niezależnością Tesaloniki od Cesarstwa Łacińskiego i nawiązaniem ściślejszych związków z północnymi Włochami. Ich przeciwnicy głównie Niemcy i Burgundczycy popierali regentkę, uznając zwierzchnictwo cesarza łacińskiego. Walki wewnętrzne skłoniły do interwencji cesarza Henryka. 15.XII.1208 r. wyruszył z Konstantynopola. Prowadząc po drodze pertraktacje z buntownikami dotarł do Tesaloniki, po czym nieoczekiwanie zajął miasto i w I.1209 r. koronował Demetriusza na króla Tesaloniki. Mediacyjny zjazd baronów w Ravennice w V.1209 r. został zbojkotowany przez Lombardczyków. Wprawdzie Henryk zaatakował ich bazę w Tebach i zmusił do ustępstw, nie doprowadził jednak do porozumienia. W rezultacie znaczna część baronów i rycerzy opuściła królestwo Tesaloniki, co osłabiło w następnych latach znacznie potencjał militarny państwa. W 1210 r. tesalskie posiadłości Demetriusza zaatakował Michał I Angelos i został odparty. Jednak już jego kolejna wyprawa w 1212 r. doprowadziła do zajęcia znacznych obszarów Tesalii wokół Larisy i do odcięcia królestwa od państw łacińskich na południu Grecji. Następca Michała, Teodor Dukas Komnen, dokończył podboju Tesalii. W latach 1218–1221 okrążył królestwo od północy zdobywając tereny w Macedonii i Tracji i odcinając tym samym Demetriusza od Cesarstwa Łacińskiego. Królowa Małgorzata zmarła w lub po 1223 r.