Kartymandua
Była królową Brygantów, plemienia brytyjskiego w północnej Anglii (Yorkshire), podczas najazdu rzymskiego na Brytanię. Rządziła Brygantami w latach 41-60. W 43 r. podpisała z Rzymianami traktat, oddając się pod ich opiekę. Jej plemię było temu przeciwne i wybuchły bunty przeciw królowej. Poprosiła swych protektorów o pomoc i otrzymała ją. Kartymandua, za zgodą i poparciem Rzymian, opanowała całą północ Brytanii. Gdy Karatacus, przywódca rebeliantów walczących przeciwko Rzymowi, poprosił ją o azyl, aresztowała go i przekazała go Rzymianom jako dowód lojalności wobec nich. Jej mąż Wenucjusz, wcześniej lojalny wobec Rzymu, nazwał ją zdrajczynią i zbuntował się przeciw Rzymianom bezskutecznie próbując zdetronizować żonę, ta zaś wystąpiła przeciwko niemu i otrzymała przy tym pomoc rzymskich wojsk podpierających władzę królowej. Doszło jednak do ugody i przez pewien czas rządzili wspólnie. Gdy ponownie Wenucjusz próbował pozbawić ją władzy, Kartymandua wyszła za mąż za Wellokatusa, lojalnego wobec niej wojskowego. Wysłała go do walki przeciw Wenucjuszowi i poprosiła Rzymian o pomoc. Około 69 r. oddała władzę, a 2 lata później Rzymianie anektowali Brytanię łatwo pokonując Wenucjusza, Wellokatusa i innych Brygantów w bitwie.