Hatszepsut I Wielka
Była córką faraona Totmesa I i królowej Ahmose. Jej innymi przyrodnimi braćmi byli Totmes II, Amenmose i Wadżmose. Następcą tronu był Totmes III, syn Totmesa II i jego konkubiny Isis. Hatszepsut jeszcze za życia swej matki otrzymała ważny tytuł "Boskiej Małżonki Amona". Było niezgodne z dotychczasową zasadą dziedziczenia tego tytułu dopiero po śmierci poprzedniczki. Po śmierci ojca następnym władcą został Totmes II, który pojął za żonę Hatszepsut. W tym związku urodziły się dwie córki: Neferure i Hatszepsut II Meritre (córectwo tej drugiej jest kwestionowane). Dostała ona teraz tytuł "Wielkiej Małżonki Królewskiej" i jednocześnie zachowała poprzedni. Totmes II panował przez 13 lat, ale faktyczna władza spoczywała w rękach królowej. Po jego śmierci sprawowała regencję w imieniu swego pasierba, Totmesa III. Mówi o tym stela umieszczona przez Ineni w jego grobowcu w Szeich Abd el Gurna:
""...Król wstąpił do nieba i połączył się z Bogami. Jego syn zajął jego miejsce jako król Obu Krajów i był władcą na tronie tego co go spłodził. Jego siostra, Boska Małżonka Hatszepsut zajmowała się sprawami kraju; ona rządziła Obojgiem Krajów, jej płacono podatki...".
Wkrótce potem Hatszepsut przejęła całkowitą władzę. Zdobyła poparcie wysokich dostojników (Senenmut, Hapuseneb, Dżehuti, Nehsi) i została pełnoprawnym faraonem (panowała w latach 1466-1444 p.n.e.). Totmes III został odsunięty od władzy, ale nadal pozostawał formalnie współregentem. Nie ma zgody co do tego, w którym roku to się stało. Opinie badaczy oscylują między 2 a 7 rokiem regencji. Za dłuższym okresem koregencji przemawia zmiana tytulatury na dzbanach z 7-go roku. Z kolei napis z Czerwonej Kaplicy Hatszepsut w Karnaku z 2-go roku panowania sugerowałby okres krótszy. Mówi on o tym, jak jak wyrocznia Amona przyznaje Hatszepsut władzę królewską. Hatszepsut nosiła królewskie imiona: imię Horusowe Bogata w siły ka; imię Nebti Zasobna w lata; imię tronowe Sprawiedliwość i żywotna siła, Re; imię własne Ta, która obejmuje Amona, pierwsza z dam. Są badacze (np. doktor Zbigniew Szafrański z Polskiej Stacji Archeologicznej w Kairze), którzy twierdzą, że królowa chciała, aby następnym faraonem po jej śmierci została jej córka, Neferure, której dała prestiżowy urząd "Boskiej Małżonki Amona". Oto słowa dra Szafrańskiego:
"Na podstawie ornamentów
ze świątyni grobowej w Deir el-Bahari, zwłaszcza w oparciu o znaleziska na
trzecim tarasie tego przybytku, udało się nam odtworzyć dwie niezwykle
interesujące tendencje. Z jednej strony widoczne jest, iż Hatszepsut dążyła
do nieproporcjonalnego wywyższenia własnej osoby, nadając sobie coraz więcej
cech boskości; z drugiej – na swym miejscu zaczynała stawiać Neferure
–
małoletnią córkę, której wyobrażenia poczęto rzeźbić i malować z
diademem władcy na głowie i której imię – mimo że była dzieckiem –
zaczęto otaczać kartuszem, co – jak wiadomo – zarezerwowane było tylko
dla panujących królów. Bezsprzecznie była ona dużo bardziej eksponowana niż
sama Hatszepsut, gdy była w jej wieku."
Według dra Szafrańskiego władczyni
pragnęła uczynić z siebie bóstwo, natomiast jej dotychczasowe miejsce miała
stopniowo zajmować jej córka. Hatszepsut wykreowała Neferure
na księcia
krwi, rozpowszechniając jej wizerunek jako męskiego potomka. Neferure
zmarła w młodym wieku, niwecząc wszelkie plany i nadzieje matki.
1) wyprawa wojenna przeciwko Nubijczykom z początku panowania, prowadzona przez
Hatszepsut,
2) wyprawa wojenna do Syrii-Palestyny,
3) wyprawa w 12 roku panowania,
4) wyprawa na Nubię w 20 roku panowania,
5) wyprawa do Mau (w okolicy Firka) i polowanie na nosorożca (między 20 a 22
rokiem panowania),
6) zajęcie Gazy przez Totmes III pod koniec panowania Hatszepsut.
Przyczyniła
się do znacznego rozwoju państwa, w 9 roku zorganizowała wielką wyprawę
handlową do kraju Punt (Somalia). Kazała wznieść wiele monumentów, liczne
obeliski oraz wspaniałą świątynię grobową w Deir el-Bahari budowaną przez
15 lat. Pracami nad tym arcydziełem egipskiej architektury kierował Senenmut,
architekt królowej, mający znaczny wpływ zarówno na samą Hatszepsut jak i
na politykę przez nią prowadzoną. W 15 roku panowania obchodziła święto
Sed. Senenmut był również wychowawcą jej córki Neferure.
Po śmierci królowej jej następca usuwał ślady jej rządów wymłotkowywując
kartusze i wizerunki władczyni z budowli wzniesionych przez nią. Prawdopodobnie pragnął w ten sposób legalizacji swej pozycji
jako następcy Tutmozydów po uznawanym za nielegalne panowaniu Hatszepsut. Do
swojego królewskiego grobowca w Dolinie Królów kazała przenieść także
swego ojca Totmesa I.
Źródła:
1. Wikipedia,
2. Joyce Tyldesley, Hatszepsut. Kobieta faraon, Warszawa 1999.