GUBERNATORKI 1921-1980

Federica Montseny Mañe

Urodziła się 12.II.1905 r. w Madrycie. Była jedyną córką katalońskich aktywistów libertariańskich i oświatowych Federico Urales i Teresy Mañé. Federica nigdy nie chodziła do szkoły - uczyła ją w domu matka według wskazówek Marii Montessori. W 1912 r. rodzina przeprowadziła się do Katalonii. W wieku 17 lat Federica wstąpiła do tajnego anarchistycznego związku zawodowego CNT (Narodowej Konfederacji Robotników) i zaczęła współpracować przy wydawaniu takich anarchistycznych publikacji, jak m.in.: Solidaridad Obrera, Tierra y Libertad i Nueva Senda. Przedtem studiowała filozofię i literaturę na Uniwersytecie Barcelońskim. Opublikowała swą pierwszą nowelę “Blanca Montsan” w serii “La Novela Roja”. W 1923 r. Montseny namówiła swych rodziców, aby reaktywowali anarchistyczny dziennik krytyki kulturalnej "La Revista Blanca", do którego pisywali w latach 1898-1905. Rodzina Montseny założyła firmę wydawniczą Ediciones de La Revista Blanca, specjalizującą się w promowaniu ideałów libertariańskich w latach 20-ych i 30-ych. Federica Montseny współpracowała jako wydawczyni serii “La Novela Ideal” i “La Novela Libre”, sama pisząc wiele nowel. “Novela Ideal” wychodziła tygodniowo w nakładzie 50 000 egzemplarzy, a “Novela Libre” była 64-stronicowym miesięcznikiem o nakładzie 20 000 egzemplarzy. Jako intelektualistka anarchistyczna Montseny popierała emancypację kobiet. Miała 25 lat, gdy proklamowano Drugą Republikę. Była wtedy żoną anarchisty Germinala Esgleasa, matką jednego dziecka, działała w firmie rodzinnej i związku zawodowym. Jako propagandydstka CNT jeździła po całej Hiszpanii w pierwszej połowie lat 30-ych wykładając politykę związków zawodowych i działając na rzecz lokalnych stowarzyszeń robotniczych. W krótkim czasie stała się prominentną członkinią CNT. W XI.1936 r. Montseny otrzymała tekę ministra zdrowia i pomocy społecznej w rządzie Largo Caballero. Podczas jej 6-miesięcznej kadencji wprowadzono kilka potrzebnych wtedy programów. Zmniejszyła biurokrację ministerstwa na korzyść skuteczności i powoływała kobiety na stanowiska kierownicze. Wydarzenia Maja 1937 r. przyspieszyły upadek rządu Largo Caballero i sygnalizowały sowieckie poparcie dla Hiszpańskiej Partii Komunistycznej. Wszyscy anarchistyczni ministrowie, łącznie z panią Montseny, nie zgodzili się wejść w skład nowego rządu dra Juan Negrína i podali się do dymisji. Federica Montseny w 1939 r. została przedstawicielką rządu w Barcelonie. Podczas wojny sprawowała różne funkcje polityczne w CNT i FAI (lewicowej frakcji CNT): przewodniczącej komitetu UGT-CNT, sekretarza propagandy Narodowego Komitetu CNT oraz członkini Półwyspowego (?Peninsular) Komitetu FAI. W ostatnim roku wojny domowej przebywała wraz z rodziną w Barcelonie. Będąc po raz drugi w ciąży ograniczyła swą działalność i publiczne zaangażowanie do minimum. Po wojnie, w 1939 r., musiała uciekać do Francji przez Pireneje przed represjami reżimu Franco. Mimo, że posiadała paszport dyplomatyczny i mogła wraz z większością rodziny przebywać we Francji, to jednak jej ojciec, przyrodnia siostra María i mąż zostali internowani w obozie dla uchodźców. Spotkali się z nią dopiero w Paryżu. Aż do niemieckiej okupacji Montseny odbudowywała związek zawodowy CNT na wygnaniu. W 1942 r. została uwięziona w Perigueux, a potem w Limoges. Miała oczekiwać na ekstradycję do Hiszpanii. Ponieważ była po raz trzeci w ciąży, to decyzja o jej ekstradycji została anulowana. Do 1944 r. przebywała w areszcie domowym. Po wyzwoleniu Francji uczestniczyła w hiszpańskim ruchem anarchistycznym.  Współpracowała z anarchistyczną gazetą CNT/L’Espoir wydawaną w Tuluzie, jeździła po Europie z wykładami na temat reżimu Franco. Po jego obaleniu tylko na krótki okres przyjechała do Katalonii, ale wspierała zmiany demokratyczne w tym kraju. Zmarła w I.1994 r.